TREŚĆ FILMU - Ballada Nowogródzka

Film opowie o bohaterskiej i męczeńskiej ofierze zakonnic ze Zgromadzenia Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu w Nowogródku. Śmierć zakonnic jest świadectwem ich heroicznej miłości do Boga, którego wyznają i bliźniego, któremu służą. Tak siostry nazaretanki postrzegały świętość, która jest celem życia konsekrowanego, jakiemu się poświęciły.

Film będzie zrealizowany w fabularnej formie ballady, z punktu widzenia jedenastoletniej Alicji, która przeżyła tragedię śmierci rodziców podczas bombardowania Nowogródka przez Luftwaffe w 1939 roku, a trzy lata później zamieszkuje i zaprzyjaźnia się z zakonnicami. Wizualizacje przeżyć Alicji towarzyszą narracji i tworzą metafizyczne tło opowieści. Ważną rolę w historii poświęcenia Sióstr odegra postać komendanta gestapo w Nowogródku, SS-mana, który przyjmując ofiarę zakonnic, uwolnił 120 zakładników i wydał rozkaz zamordowania Sióstr.

W kościele założonym przez Wielkiego Księcia Witolda, na miejscu którego powstała nowogródzka fara, odbyły się zaślubiny króla Jagiełły z Zofią Holszańską, dając faktyczny początek dynastii Jagiellonów. Tu, w 1799 roku został ochrzczony Adam Mickiewicz. I z nowogródzkiej fary, 31 kwietnia 1943 wyruszyło jedenaście zakonnic ze Zgromadzenia Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu, aby oddać swoje życie za 120 zakładników. Siostry to jedenaście kobiet o różnych charakterach, jednak we wszystkich odsłonach historii powtarza się ich wspólna cecha: głęboka i żarliwa wiara, która daje siłę ducha, rodzi współczucie i gotowość niesienia pomocy potrzebującym. Świadkowie mówią, że szły na śmierć bez wahania, modląc się z nadzieją i miłością.

Film otwiera dramatyczna scena aresztowania 120 zakładników, w lipcu 1943 roku. Śledzimy te wydarzenia z punktu widzenia jedenastoletniej Alicji, która traci zaaresztowanych dziadków, po śmierci rodziców - ostatnią jej podporę. Siostry przyjmują do siebie Alicję, otaczają sierotę miłością i opieką. I bez wahania podejmują, podpowiedzianą im w modlitwach decyzję poświęcenia swojego życia za życie zakładników. Przełożona, siostra Stella przedkłada tę ofertę bezwzględnemu komendantowi gestapo w Nowogródku. Ofertę z punktu widzenia SS-mana absurdalną. Dlaczego miałby rezygnować z egzekucji 120 zakładników, z wymierzenia kary za akcje partyzantki AK. Zaniechanie tej egzekucji mogło dla niego oznaczać sąd i karne odesłanie na front wschodni. A jednak, po rozmowie z siostrą Stellą komendant gestapo wyraża zgodę. Siła duchowa Siostry Przełożonej obezwładnia go, zmienia jego wolę, nie do końca świadomie, wbrew instynktowi samozachowawczemu. SS-man odsyła wszystkich 120 zakładników na roboty do Niemiec i wydaje rozkaz zamordowania Sióstr. Potem bierze udział w egzekucji i sam zabija siostrę Stellę. Próbuje się dzięki temu uwolnić od Jej mocy? Okazuje się to niemożliwe, pojawiają się: pustka, poczucie bezsensu istnienia, wreszcie zagubienie i rozpacz, które zacznie zagłuszać alkoholem. Zostanie w końcu wyrzucony z SS, stanie się wrakiem człowieka. Alicja jest niemym świadkiem upadku komendanta gestapo.

W lesie pod Nowogródkiem rozegrał się metafizyczny tryumf wiary jedenastu zakonnic ze Zgromadzenia Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu, które z godnością i spokojem złożonej ofiary ruszyły na spotkanie ze swoim Stwórcą.

Oczami Alicji widzimy 120 zakładników wyjeżdżających na roboty do Niemiec, żegnanych przez rodziny. Dowiemy się na końcu z napisów, że wszyscy oni przeżyli i wrócili do swych domów.

Chwalebną puentą ziemskich losów Męczennic nazaretanek jest ich beatyfikacja dokonana przez Jana Pawła II w 2000 roku w Rzymie.

Życie złożone w ofierze za życie drugiego człowieka – to główne przesłanie filmu, ale też przesłanie chrześcijaństwa mocno wpisane w historię narodu polskiego. Zamysłem filmu jest też ukazanie bliskości kilku narodów, które żyły na tej ziemi i dzieliły tragiczny los z rąk okupantów.

Hołd oddany wspólnie przez artystów-przedstawicieli kilku krajów siostrom nazaretankom będzie wspólnym wołaniem o pojednanie między ludźmi jako braćmi, dziećmi jednego Boga.

Ważną rolę w realizacji filmu odegra Polonia Amerykańska, która czerpie swoją siłę z polskiej kultury i historii. Poświęcenie i chrześcijański wzór sióstr nazaretanek zajmuje mocną pozycję w pamięci Polaków na całym świecie.

Opowiedzenie historii zakonnic ze Zgromadzenia Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu z punktu widzenia jedenastoletniej dziewczynki otwiera możliwość zastosowania bardzo oszczędnej w środkach i poetyckiej narracji filmowej. Tak opowiedziane męczeństwo Sióstr skupi się na tym co najważniejsze: faktach i emocjach, na obrazach bez słów, dywagacji i tłumaczeń.

Realizacja filmu odbędzie się w formie koprodukcji międzynarodowej – Polski, Niemiec i USA. Prace nad przygotowaniem do produkcji filmu koordynowane będą przez autora projektu - Włodzimierza Preyssa.